สรุป ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเศรษฐศาสตร์
ความรู้เกี่ยวกัยเศรษฐศาสตร์
1) ความหมายของเศรษฐศาสตร์: เศรษฐศาสตร์คือศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับการเลือกหนทางในการใช้ปัจจัยการผลิตอันมีอยู่จำกัดสำหรับการผลิตสินค้าและบริการเพื่อตอบสนองความต้องการที่ไม่จำกัดของมนุษย์
2)
ทรัพยากรการผลิต (Productive Resources): แบ่งได้ 2 ประเภท คือ (1) สิ่งที่คนสร้างขึ้น (Man-Made
Resources) และ (2) เกิดเองโดยธรรมชาติ (Natural-Made
Resources)
3)
ปัจจัยการผลิต (Productive Factors): แบ่งได้ 4 ประเภท คือ (1) แรงงาน (Labor: ค่าแรง) (2) ที่ดินและทรัพยากรณ์ธรรมชาติ (Land
and Natural Resources: ค่าเช่า) (3) ทุน (Capital:
ดอกเบี้ย) และ (4) ผู้ประกอบการ (Entrepreneur:
กำไร)
โดยในระบบทุนนิยม
ผู้ประกอบการจะเป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุด
เพราะเป็นผู้ริเริ่มการผลิตและเป็นผู้รวบรวมปัจจัยการผลิตอื่นๆ
นอกจากนั้นยังเป็นผู้วางนโยบายและตัดสินใจในทุกขั้นตอนการผลิต ดูรูปที่ 1
4)
สินค้าและบริการ (Goods and Services): แบ่งได้ 2
ประเภท คือ (1) เศรษฐทรัพย์ (Economic Goods) และ (2)
ทรัพย์เสรี (Free Goods)
เศรษฐทรัพย์มี “ต้นทุน” การผลิต
แต่ทรัพย์เสรีไม่มี
5)
ปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ: แบ่งได้ 3 ปัญหา คือ (1) ผลิตอะไร
(What), (2) ผลิตอย่างไร (How), และ
(3) ผลิตเพื่อใคร (For Whom) ดูรูปที่ 1 และ 2 ประกอบ
5.1) ผลิตอะไร: เพราะทรัพยากรมีจำกัด
การเลือกใช้ไปในทางใดจะมีค่าเสียโอกาสเสมอ (Opportunity Cost) โดยทั่วไปจะเลือกใช้ไปในทางที่มีค่าเสียโอกาสต่ำสุดเสมอ
5.2) ผลิตอย่างไร: การใช้เทคโนโลยีเปลี่ยน input(s) ให้เป็น
output(s)
เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพสูงสุด
(Efficiency) คือ เทคโนโลยีที่ใช้ input(s) น้อยกว่าวิธีอื่น
แต่ให้ output(s) เท่ากับวิธีอื่น หรือ เทคโนโลยีที่ใช้
input(s) เท่ากับวิธีอื่น แต่ให้ output(s) มากกว่าวิธีอื่น (ทั้งสองแนวคิดมีวิธีการคำนวณต่างกันแต่ให้ผลเหมือนกัน)
5.3) ผลิตเพื่อใคร: เป็นการกระจาย (Allocation) สินค้าและบริการที่ผลิตได้
หรือ ทรัพยากร ไปสู่ประชาชนหรือผู้บริโภค ถ้าการกระจายสินค้าและบริการไม่เป็นธรรม
จะเกิดปัญหาความไม่เสมอภาค (Equity)
6) ระบบเศรษฐกิจ: ระบบเศรษฐกิจสามารถแบ่งออกได้เป็น
3 กลุ่มหลัก คือ (1) แบบทุนนิยมหรือเสรีนิยม (Capitalism or Liberalism) (2) แบบวางแผน (Planned
Economy) และ (3) แบบผสม (Mixed Economy)
การพิจารณาว่าประเทศหนึ่งใช้ระบบเศรษฐกิจแบบใด
สามารถพิจารณาอย่างคร่าวๆได้จาก 2 สิ่งหลัก คือ (1)
เอกชนเป็นเจ้าของปัจจัยการผลิตได้หรือไม่ และ (2)
เอกชนดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจได้โดยเสรีหรือไม่ ถ้าคำตอบคือ “ไม่” ประเทศนั้นน่าที่จะมีระบบเศรษฐกิจแบบวางแผน
แต่ถ้า “ใช่” ประเทศนั้นน่าที่จะมีระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม
ระบบเศรษฐกิจ
|
ลักษณะสำคัญ
|
ข้อดี
|
ข้อเสีย
|
แบบทุนนิยม
(เอกชนคือใครก็ได้ที่ไม่ใช่รัฐบาล)
|
1.เอกชนเป็นเจ้าของปัจจัยการผลิต
2.ใช้กลไกราคา
และการแข่งขันโดยเสรีแก้ปัญหาเศรษฐกิจ
3.เอกชนมีอิสระในการดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ
(ใช้กำไรหรือความพอใจเป็นตัวตัดสิน)
4.รัฐไม่ยุ่งเกี่ยวกับเรื่องของเศรษฐกิจ
(แต่ดูแลให้เกิดกลไกตลาด)
|
ถ้าเอกชน
(นายทุน) มีคุณธรรมจริยธรรม หรือผลประโยชน์ส่วนตัวไม่ขัดกับส่วนรวม
1.กำไรเป็นสิ่งจูงใจให้เกิดการพัฒนา
2.ใช้ทรัพยากรการผลิตอย่างมีประสิทธิภาพ
|
ถ้าเอกชน
(นายทุน) ไม่มีคุณธรรมจริยธรรม หรือผลประโยชน์ส่วนตัวขัดกับส่วนรวม
1.ใช้ทรัพยากรไปในทางที่ไม่เกิดประโยชน์กับส่วนรวม
2.เกิดความเลื่อมล้ำทางการกระจายรายได้และการถือทรัพย์สิน
|
แบบวางแผน
|
1.รัฐบาลเป็นเจ้าของปัจจัยการผลิต(และทรัพย์สิน)ทั้งหมด
2.รัฐบาลเป็นผู้ดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ
(รัฐบาลเป็นผู้วางแผนพัฒนาทางเศรษฐกิจ)
|
1.มีเสถียรภาพ
2.ไม่มีความเลื่อมล้ำทางการกระจายรายได้และการถือทรัพย์สิน
|
1.ขาดประสิทธิภาพในการผลิต
(คนไม่มีแรงจูงใจ) ไม่เกิดการพัฒนา (หรือเกิดแต่ช้า)
2.ใช้ทรัพยากรไม่มีประสิทธิภาพ
|
แบบผสม
|
ผสมระหว่างแบบทุนนิยมและแบบวางแผน
ขึ้นอยู่กับให้ความสำคัญรูปแบบใดมากกว่า
1.รัฐและเอกชนเป็นเจ้าของปัจจัยการผลิต
2.ใช้กลไกราคา
และการแข่งขันโดยเสรีแก้ปัญหาเศรษฐกิจ แต่รัฐสามารถแทรกแซง
และวางแนวทางการดำเนินการทางเศรษฐกิจ (เช่น แผนพัฒนาฯ) ได้
|
ผสมระหว่างแบบทุนนิยมและแบบวางแผน
ขึ้นอยู่กับให้ความสำคัญรูปแบบใดมากกว่า
|
ผสมระหว่างแบบทุนนิยมและแบบวางแผน
ขึ้นอยู่กับให้ความสำคัญรูปแบบใดมากกว่า
|
7) การแก้ปัญหาพื้นฐานของเศรษฐกิจ
ระบบเศรษฐกิจ
|
เครื่องมือแก้ปัญหาพื้นฐานของเศรษฐกิจ
|
แบบทุนนิยม
|
กลไกราคาหรือกลไกตลาด
(Price
or Market Mechanism) (รูปที่ 4)
|
แบบวางแผน
|
วางแผนจากส่วนกลาง
(รูปที่ 6)
|
แบบผสม
|
ใช้กลไกราคาร่วมกับวางแผนจากส่วนกลาง
(เช่น ประเทศไทย)
|
8)
วิชาเศรษฐศาสตร์: แบ่งเป็น 2 สาขาหลัก คือ (1) เศรษฐศาสตร์จุลภาค (Microeconomics) และ (2) เศรษฐศาสตร์มหาภาค (Macroeconomics)
8.1) เศรษฐศาสตร์จุลภาค:
เป็นการศึกษาหน่วยย่อยของระบบเศรษฐกิจซึ่งประกอบไปด้วย ผู้ผลิต (Producers) และ
ผู้บริโภค (Consumers) โดยใช้ทฤษฎีของผู้ผลิตและของผู้บริโภคในการศึกษาตามลำดับ
นอกจากนี้ เราจะใช้กลไกตลาดร่วมในการศึกษาถึงลักษณะการปฎิสัมพันธ์ของทั้งสองหน่วยย่อย
8.2) เศรษฐศาสตร์มหาภาค: เป็นการศึกษาเศรษฐกิจทั้งระบบ เช่น
รายได้ประชาชาติ ระดับราคาสินค้าและบริการ การออมและการบริโภคของประเทศ การใช้จ่ายของรัฐบาล
การลงทุน การนำเข้าและส่งออก และการจ้างงาน เป็นต้น
9)
หน่วยเศรษฐกิจ (Economic Units): ประกอบด้วย 3 หน่วย คือ (1) ครัวเรือน (Household) (2)
หน่วยธุรกิจ (Firms) และ (3) รัฐบาล (Government)
9.1) ครัวเรือน: เป็นผู้บริโภคสินค้าและบริการ
(ทำให้เกิดอุปสงค์ในตลาดสินค้าและบริการ) แต่เป็นเจ้าของปัจจัยการผลิต
(ทำให้เกิดอุปทานในตลาดแรงงาน)
9.2) หน่วยธุรกิจ: เป็นผู้ผลิตสินค้าและบริการ
(ทำให้เกิดอุปทานในตลาดสินค้าและบริการ) แต่เป็นผู้ซื้อปัจจัยการผลิต
(ทำให้เกิดอุปสงค์ในตลาดแรงงาน)
9.3) รัฐบาล: ทำหน้าที่ควบคุมการแข่งขันของเอกชนให้เป็นไปโดยเสรี
และดูแลทุกข์สุขของประชาชน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น